کنش ارتباطى و فهم مشترک

 هابرماس فلیسوف معاصر آلمانى عجیب به این کنش ارتباطى و بین الاذهانى آدمى باور دارد. اصولا او تفسیر دیگرى نه تنها از مدرنتیه و مسایل آن مى‏دهد بلکه دیدگاه‏هایش درباره عقلانیت و ارتباط آن با مساله فهم و تفهیم و تفهم هم جالب است.

 آن چه مى‏خواهم بنویسم این است که به نظر گروه فلاسفه قاره‏اى به ویژه مکتب فرانکفورت مساله ارزش و حقیقت و یا روش و ارزش و حقیقت مساله مهمى است که باید در مباحث ارتباط و تلقى آدمى جستجو کرد.

 یک دشوارى که این مباحث پیش مى‏آورد فهم خود مباحث و انتقال آن است. من نمى‏خواهم سر شما را با این کلمات قلبمه و ثلمبه درد بیاورم. پس بگذر تا بگذریم.

 به هر حال هر کس تفسیر دارد و این هم در ارتباطهاى  کلامى و شفاهى خودش را نشان مى‏دهد. به نظر مى‏رسد در لحظه حدوث پدیده داورى و قضاوت با باید کنار گذاشت تا پس از گذشت زمانى به عنوان یک مساله تاریخى با نگاه تبارشناسى به آن بنگریم. چون به نظر مى‏رسد نمى‏توان به درستى )به درست یا نادرست( در همان لحظه وقوع حادثه تحلیل کرد. در آن لحظه تنها مى‏توان احتمال درستى و نادرستى تفسیر و تحلیلت را بدهى و اگر بخواهى در همان لحظه به درست بودن تلحلیلت توجه کنى هرگز نمى‏توانى تحلیل و تفسیرى داشتى باشى مگر آن که به تاریخ بپیوندد. پس در حال حاضر این برداشت‏ها و تفاسیر مرا تنها به عنوان یک تفسیر و تحلسل احتمالى و دغدغه فکرى من بخوان.

 این هم نوعى زندگى است. هر کس آن چنان زندگى مى‏کند که مى‏بیند و مى‏اندیشد. اگر هوا برایت بارانى و خراب است. شاید براى من همین هوا بسیار خوب و زیبا باشد. چون من اصولا زیر باران رفتن را دوست دارم و چنین گمان قوى اى در من وجود دارد و شاید تو کویر را با آسمان پر ستاره‏اش.

 به هرحال این نوشتن‏ها به عنوان یک پل ارتباطى مى‏تواند کمکى باشد براى شناخت یک دیگر و این که روحیات یک دیگر را بهتر درک کنیم. حتى اگر تو برایم ننویسى این دلیل نمى‏شود تا جاده یک طرفه باشد و آن چه مى‏نویسم برایت مفید نباشد چون تنها تفسیر یک طرفه از زندگى است. باشد دست کم تفسیر خودت را از زندگى دارى افزون بر تفسیر من و این کمک مى‏کند تا بدانى که از زندگى تفاسیر متعددى مى‏شود نه همان تفسیر شخصى خودت.

 موافقت یا عدم موافقت فرقى ندارد. اصلا مگر همه کس باید در همه چیز یکسان فکر کنند. اگر این طور بود نیازى به خلفت حتى دو کس نباشد و اصولا دو کس و به تفسیر قرآن زوج بودن مفهومى جز این ندارد که در عین وجود مشترکات، اختلافات دارند.

 هرکس مى‏کوشد تا خودش را بشناسد و به دیگر بشناساند. با آن که از یک نفس بیشتر نیستند. این سخن بگذار تا وقت دیگر ...